Basic information

Name variants

Don’onrada de Cardona
Vezcomtesa de Cardona
Vezcomtessa
Lieys del Cardo
Domna dels Cardos
Dona dels Cardos
Domn’als Cartz
Don’als Cartz
Cil dels Cartz
Dompna dels Cartz
Cartz
La dels Cartz
Cil qu’es dels Cartz
Leys dels Cartz
Domn’els Cartz
Sil dels Cartz

Nobility titles | Social condition

Vizcondesa consorte de Cardona
Nobility title | Social condition
Vizcondesa

Locations and chronology

Dates
1259-1273
Location
Cardona

Family relations

Ponç IV d'Empúries
Type of relation
Padre
Ramon Folc V de Cardona
Type of relation
Cónyuge
Ramon Folc VI de Cardona
Type of relation
Hijo

Other relations

Cerverí de Girona
Type of relation
Trovador

Mentions

Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434,007
Fragmento de texto

Non gart flor ni verdura
a chantar, tan m'agrada;
quar Sobrepretz m'atura
en joy e·l don'onrada
de Cardona
prezada. 

Page(s)
núm. CVII
Troubadour
Incipit
En mal punh fon creada
Verse
50
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434,007c
Fragmento de texto

A la Vezcomtesa plazen,
Na Toza, de Cardona·us ren,
c'amor no te pro, forçada.

Page(s)
núm. XI
Troubadour
Verse
66-67
Function
Persona citada
Identifier
BEdT 434a,017
Fragmento de texto

Un exerop
faretz qui trop
er de gran carestia;
e metretz y
del pretz c'a fi
vezcomtes'on que sia,
de Cardona

Page(s)
núm. X
Troubadour
Verse
69-70
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,024
Fragmento de texto

Vezcomtessa mia, eu ço puc proar:
de pretz, en tot dia, le rics nom de Car-
dona gard' e guia vostre gen cors, car
no·n trop cortezia, e comenz' en car.

Page(s)
núm. XXIII
Troubadour
Incipit
Estrayre·m volia de midons amar
Verse
37
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,054
Fragmento de texto

A Cardon', a tal domn' e tal seynor,
c'ab Sobrepretz cascu valor affina.

Page(s)
núm. XLVII
Troubadour
Incipit
Reys castelas, tota res mor e fina
Verse
42
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,084
Fragmento de texto

Vezcomtessa de Cardona, plazer
ay car valetz, e car tan vey valer
lo nostr' Enfan, qu'es entre·ls pros presatz.

Page(s)
núm. CXIV
Troubadour
Incipit
...atz
Verse
18
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434,005
Fragmento de texto

Lieys del Cardo volgra chantan lauzar,
et a Na Sobrepretz merce clamar,
q'un pauc del fays qu'ieu port agues ni·lh cura.

Page(s)
núm. CVIII
Troubadour
Incipit
Cuenda chanso, plazen, ses vilanatge
Verse
36
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,016
Fragmento de texto

La domna dels Cardos
e Sobrepretz m'agrada,
car say que·l platz l'amors
mas c'autr'en ve honors.

Page(s)
núm. LVII
Troubadour
Incipit
Dels lays dels auzelos
Verse
49
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,060
Fragmento de texto

De la dona dels Cardos suy payatz,
e del Enfan, can pres luy m'asolatz.

Page(s)
núm. L
Troubadour
Incipit
Si nuyll temps fuy pessius ne cossiros
Verse
39
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,082
Fragmento de texto

De la domna dels Cardos suy lauzanz;
e Sobrepretz manda·m que·m get d'enjanz,
c'om pren mays dans per cels on pus se fia.

Page(s)
núm. XC
Troubadour
Incipit
Volgr'aguesson li rey aytal usatge
Verse
43
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434,001
Fragmento de texto

La domn'als Cartz e Sobrepretz an cap
d'enseynamen e de lau, ses tot gab.

Page(s)
núm. LXXVI
Troubadour
Incipit
Greu pot nuyl hom conoixer en la mar
Verse
31
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434,003
Fragmento de texto

La don'als Cartz e Sobrepretz an sen
e nostre Rey cor ab mais d'ardimen
(...)

Page(s)
núm. CV
Troubadour
Incipit
Batl' e jutg' e cossellier d'aut senhor
Verse
45
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434,004
Fragmento de texto

Na Sobrepretz me fay viur' aspramenz,
e cil dels Cartz, ses sal, trop douçamenz;
e·l noble Rey soy lauzan ver dizens. 

Page(s)
núm. LXII
Troubadour
Incipit
Cavalers e sirvens
Verse
52
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434,004a
Fragmento de texto

La dompna dels Cartz honrada,
Sobrepretz, e·l rossynols
de may, e l'Enfan m'agrada. 

Page(s)
núm. II
Troubadour
Incipit
Com es tan mal enseynada
Verse
28
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434,006
Fragmento de texto

La don'als Cartz e Sobrepretz an nom
plazens per dir, e pretz fin, car e mon.

Page(s)
núm. CVI
Troubadour
Incipit
Del mon volgra que son noms dreitz seguis
Verse
31
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434,008
Fragmento de texto

Sobrepretz dezir e·l Cartz am
e platz me·l reys aragones. 

Page(s)
núm. CXI
Troubadour
Incipit
Manh ric mi demando si am
Verse
37
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434,009
Fragmento de texto

Sobrepretz es bona e bell'e plazens,
entre·ls plazens e·l Cartz ab cortezia.

Page(s)
núm. CIV
Troubadour
Verse
42
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434,009c
Fragmento de texto

La dels Cartz es de pretz abrics,
e·l mante, qui que·l desmanteyna. 

Troubadour
Incipit
Pus no vey leys cuy son amics
Verse
19
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434,011
Fragmento de texto

Domna dels Cartz, Na Sobrepretz m'amena
razo qu'eu chan, don faz mon chanz divers.

Page(s)
núm. CI
Troubadour
Incipit
Qui bon fruit vol recoyllir be semena
Verse
31
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434,014
Fragmento de texto

Ab menzcap no cab, ans sab ses gab far cab
fi de totas valors

cil qu'es dels Cartz honors
e·l rey Peyre, a pretz sors. 

Page(s)
núm. CII
Troubadour
Incipit
Tans affans pesans e dans tan grans
Verse
43
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434,015
Fragmento de texto

A la domna dels Cartz lais Deu be far,
e gen guardar Sobrepretz l'onor c'a.

Troubadour
Incipit
Totz homs deu far aquo que·l veyll sers fa
Verse
60
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434,016
Fragmento de texto

La don'als Cartz e Sobrepretz sap far
totz quatre temps so don se fai lauzar. 

Troubadour
Incipit
Un vers farai dels quatre temps del an
Verse
25
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,001
Fragmento de texto

La domn'als Cartz volgr'ab gaug vezer
e Sobrepretz remirar e tener. 

Page(s)
núm. XLV
Troubadour
Incipit
A greu sera nuylls hom fals ne trazire
Verse
31
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,001a
Fragmento de texto

La domn'als Cartz e Sobrepretz atura
valor ab si, e l'Enfans a cor ric
de mantener pretz e patz e dretura.

Page(s)
núm. VIII
Troubadour
Incipit
Al fals gelos don Deus mala ventura
Verse
25
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,002
Fragmento de texto

La domn'als Cartz eu blan,
mas Sobrepretz m'auci.

Page(s)
núm. XIX
Troubadour
Incipit
Apres lo Vers comença
Verse
81
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,006
Fragmento de texto

La domn'als Cartz mante rics faitz plasenz,
e Sobrepretz a laus entre·ls valens,
e·l rey Peyr'es de valor envejos. 

Page(s)
núm. LXX
Troubadour
Incipit
Us vers faray que playra als plasenz
Verse
40
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,009
Fragmento de texto

Sobrepretz am, e leys dels Cartz ben dir
vuyl, si be·l fay ses sal trop adoucir. 

Page(s)
núm. LXXV
Troubadour
Incipit
Axi com cel qui ditz que·l vis es fortz
Verse
31
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,010
Fragmento de texto

La domn'els Cartz a cortezi'ee sen,
e·l nobl'Enfans valor, e sab far gen
ço c'a pretz tayn, e tan que·l savis di:
"Qui als seus fa be, el be no part de si".

Page(s)
núm. XCIII
Troubadour
Incipit
Om deu si eys de tot mal escusar
Verse
45
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,015
Fragmento de texto

La domn'als Cartz Deus e Sobrepretz gar
qu'eu say qu'en r no son d'ayço dubtanz,
ne·l cortes Rys, n'En Peyre·l nobl'enfanz.

Troubadour
Incipit
De Deu no·s deu nuyll hom maraveyllar
Verse
34
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,018
Fragmento de texto

Se Na Sobrepretz m'a grat
e sil dels Cartz a·m jay dat,
el Rey no·m par que·s noayll,
tan d'onrat fait s'apareyla. 

Page(s)
núm. LV
Troubadour
Incipit
De vi gras e de carn magra
Verse
37
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,021
Fragmento de texto

Domna dels Cartz e Sobrepretz, capteyn
faitz gen d'azaut luynan de tot mal geyn.
 

Page(s)
núm. LXXVII
Troubadour
Incipit
En lors chantars dizon man trobador
Verse
31
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,022
Fragmento de texto

La domn'als Cartz e·l Reys mi fan plaser,
car fan dever en quant hom ve ez au.

Page(s)
núm. LXVI
Troubadour
Incipit
Entre·ls reys e·ls baros
Verse
45
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a, 026
Fragmento de texto

La domn'als Cartz e Sobrepretz an ver
lau ab valor, e·l Reys sab tan valer
c'ab luy poretz, can sabretz, mays apendre.
 

Page(s)
núm. LXXXVIII
Troubadour
Incipit
Fyll, eras pus en escolas anatz
Verse
39
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,030
Fragmento de texto

Na Sobrepretz e leys dels Cartz honor,
e·ls reys frayres abdos an tan gazayn
c'ab leyaltat de tot vil fait m'estrayn.

Page(s)
núm. LXXIII
Troubadour
Incipit
Li cavaler e li prezicador
Verse
37
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,031
Fragmento de texto

Leys dels Cartz, Sobrepretz honor,
car pus estan en pretz ab bon coratge
qu'eriços can sotz pomer en boscatge. 
 

Page(s)
núm. LXV
Troubadour
Incipit
Man semblon l'enjana pastor
Verse
31
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,035
Fragmento de texto

La domn'als Cartz e Sobrepretz conquer
laus, e l'Enfans mostra hom pros con quer
ço c'a pretz tayn ab valor qui·l cabdela. 

Page(s)
núm. LII
Troubadour
Incipit
No·m platz que pratz ne may oymay atenda
Verse
36
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,037
Fragmento de texto

La domn'als Cartz m'agença,
mas Sobrepretz mi m'encensa,
e·l Reys vol aver valença
can dreit comença.

Page(s)
núm. LIX
Troubadour
Incipit
Non cuyava nuls presona
Verse
45
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,041
Fragmento de texto

Sobrepretz lau e leys dels Cartz chantan,
e·l noble rey d'Arago, car val tan. 

Page(s)
núm. LXXXI
Troubadour
Incipit
Nuylls hom savis no deu seynor preyar
Verse
31
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,044
Fragmento de texto

Na Sobrepretz soste valor valenz,
e la domna dels Cartz fis pretz e senz. 

Page(s)
núm. LXIII
Troubadour
Incipit
Paratges a molt perpres
Verse
38
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,046
Fragmento de texto

La domn'als Cartz, on que sia, lauzaray,
si tot ma renda·m laguia.

Page(s)
núm. LXIX
Troubadour
Incipit
Fols amans ditz c'amors tan lo destreyn
Verse
31
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,047
Fragmento de texto

La domn'als Cartz mi platz,
c'om pot a dreit lauzar;
e no·us pot, si gardatz
Sobrepretz, mal anar.

Page(s)
núm. LVI
Troubadour
Incipit
41
Verse
Per que no·m daran renda
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,053
Fragmento de texto

La domn'als Cartz e Sobrepretz fan gen
tot fait plazen e·l reys se fay grazir
Peyr'e ben dir car es certz e gynnos. 

Page(s)
núm. LXVII
Troubadour
Incipit
Qui vezia son dan dins sa mayso
Verse
29
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,057
Fragmento de texto

Sobrepretz blan, e leys dels Cartz volria
ab d'onor tan con eu deziraria. 

Page(s)
núm. LXXXIII
Troubadour
Incipit
Si cel que ditz entre saig e jutglar
Verse
37
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,061
Fragmento de texto

La domn'als Cartz, e Sobrepretz, sab far
totz faitz valens, per que sos rics affars
la fay valer, e l'Enfans sab be far.

Page(s)
núm. XLIX
Troubadour
Incipit
Si per amar leyalmen ab amor
Verse
36
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,064
Fragmento de texto

La domn'als Cartz e·l Rey gart de falir
cil qui de may tria roz'e fa lir. 

Page(s)
núm. XCIV
Troubadour
Incipit
Si tot no say Tristanz l'amanz con ques
Verse
43
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,068
Fragmento de texto

Sobrepretz sens cuyndia ab sen natural
fay vos, e leys dels Cartz cabal. 

Page(s)
núm. XCVIII
Troubadour
Incipit
Tart fa hom mal pus sia entre bonas gens
Verse
17
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,070
Fragmento de texto

La domn'als Cartz a d'onor manentia,
e Sobrepretz valor e cortezia.

Page(s)
núm. XLVI
Troubadour
Incipit
Tota dona val mays can letr'apren
Verse
37
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,073
Fragmento de texto

Sobrepretz sab del domn'als Cartz vezer,
lay on tayn, ditz e faitz si gen de ver. 

Page(s)
núm. LXXX
Troubadour
Incipit
Totz nobles seyner deuria
Verse
43
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,075
Fragmento de texto

La domn'als Cartz porta seyna
de pretz c'ab valor enseyna.

Page(s)
núm. XLII
Troubadour
Incipit
Ta mal me fay sala
Verse
55
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 424a,076
Fragmento de texto

Na Sobrepretz, can vos remir,
e leys dels Cartz, hay gran douçor.

Page(s)
núm. CIII
Troubadour
Incipit
Una re dey a Deu grazir
Verse
32
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,078
Fragmento de texto

La domna dels Cartz jatz
entr'onor e franqueza,
e Sobrepretz s'es meza
justa leys, per que·m platz.

Page(s)
núm. LVIII
Troubadour
Incipit
Un vers ay commençat
Verse
61
Function
Dedicataria
Identifier
BEdT 434a,079
Fragmento de texto

Gauig ay can posc leys dels Cartz remirar
e Sobrepretz, si tot no·m deyn amar.

Page(s)
núm. LXXVIII
Troubadour
Incipit
Un bo vers vuyll novelament bastir
Verse
40

Bibliographic references

Observations

Sibila d'Empúries fue la esposa de Ramon Folc V, vizconde de Cardona (c. 1220-1276). El trovador Cerverí de Girona estuvo vinculado desde 1259 a la corte de este mandatario. Los Cardona eran una de las familias nobiliarias más ricas e importantes de Cataluña gracias a la explotación de sus notorias minas de sal, lo que los convertía en acreedores de la Corona (Cabré 1999: 3-5). El vizconde promovió activamente la rebelión de los barones catalanes contra la casa real, notablemente en 1259 y 1274. Cerverí, que fue miembro de la corte real entre 1267 y 1285, dedica muchas de sus composiciones a los vizcondes, a los que denomina "Cardos" en honor a los tres tallos de esta flor silvestre que aparecen en su escudo de armas.